Kuyumcu Ayar ve Milyem Hesapları

Kuyumcularda değerli metaller saf halde kullanılmıyor. Bu değerli metaller yardımcı metallerle alaşım yapılarak kullanılır genelde. Alaşımın yapılmasında esas amaç külçe içindeki saf metal miktarının istenilen oranda değiştirilmesi oluyor. Alaşımın içersindeki saf metal miktarının azaltılmasıyla ürünün daha az maliyetle üretimi sağlanıyor. Yine bunun yanında saf metale bir takım özellikler kazandırılıyor. Renk, dayanım, işlenebilme özelliği gibi şeyler.

Ayar ve Milyem hesaplarını tanımlayalım
Alaşımların saflığı 2 şekilde ifade edilir genelde. Milyem ve ayar şeklindedir. Ayar ifadesi yalnızca ülkemizde kullanılır. Milyemse uluslararası bir ifade olarak kullanılır. Alaşım içersinde mevcut olan saf metal ağırlığının toplam ağırlığa bölümü sonucunda milyemi bulmuş oluruz. Saf olarak baktığımızda en geçerli olan 1000 milyem olarak kabul görmektedir. Saflığın değeri sıfıra doğru azalmaktadır. Saflık değeri düştükçe içersinde bulunan katkı maddeleri artar. Milyem ayara göre daha hassas bir ölçüdür.

Bizim kullandığımız ayar ise altın alaşımı içersinde bulunan saf altın miktarının 1/24 oranında gösterilmesine denmektedir. Ayarda en saf altın 24 ayar olarak kabul edilmektedir. 24 ayardan aşağıya doğru saflık azalır. Milyemde olduğu gibi alaşımın ayarı düştükçe içersindeki katkı miktarı artmaktadır. Ayar ve Milyem değerlerinin birbirine çevrilmesi mümkün olan birşeydir. Öncelikle 1 ayarın kaç milyeme eşit olduğunu bulmanız gerekir. 1000 milyemi 24 e bölerseniz 1 ayarın milyem cinsinde karşılığını bulursunuz. Örnek vermek gerekirse 1 ayar=1000/24=41,66 milyemdir. Ülkemizde ve Dünya’da ticari olarak kullanılan altından mamul takıların ayar ve milyem olarak değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Şunu da belirtelim milyem değerinde ± 2 milyem tolerans bulunmaktadır. Yukarda ki tablodaki değerler TSE 7000 standartlarına uygun hazırlanan alaşımlardır.

Ayar ve Milyemin Birbirine Dönüştürülmesi nasıl olur?
Ayar olarak verilen bir değer milyeme dönüştürülmek isterseniz 41,666 sayısıyla çarpmanız gerekir. Milyem olarak verilen bir değerin ayar cinsinden bulunabilmesi için 41,666′ya bölünmesi gerektiğini yukarıda da belirtmiştik. Bunu da aşağıdaki resimle açıklayalım tekrardan.